Orjinal ismi: Banqueiro Anarquista
Çeviri: Işık Ergüden
2006, Can Yayınları, 88 s. (İlk Basım: 1922)
Idefix Tanıtımı
Anarşizm üzerine ilginç bir diyalog. Bir banker olarak çalışmanın, anarşist felsefeye uygun olduğunu iddia eden bir adamın zeki ve ilgi çekici savunmasını okuyoruz bu kitapta. Kendi felsefesini dünyaya egemen kılmaz isterken aynı zamanda zorbalıktan da kaçmaya çalışan bir ahlak anlayışı ile, bireysel, politik ve hakikaten zekice kurgulanmış bir duruş. Anarşist Banker, bu nedenle oldukça ilginç bir kitap. Hem hikayenin çıkarımları hem de edebi metin olarak kullandığı strateji bir anda kendisine esir ediyor okuyanı. Çok sürükleyici ya da merak uyandırıcı olduğunu söyleyemem ancak kurgu ve diyalogların soluksuz akışı yeterince vurucu. Tabii yeri gelmişken, hatasız çevirisi için Işık Ergüden’e de teşekkür etmeden geçmeyelim.
“… Bu notlar da, bunların yazarı da besbelli hayal ürünüdür. Bununla birlikte, toplumumuzun durumunu, yapısını göz önüne alacak olursak, bu notların yazarı gibi kişilerin aramızda bulunmasının yalnızca mümkün değil, aynı zamanda zorunlu olduğunu kabul ederiz. Benim bütün istediğim, pek yakın bir zaman öncesinin tiplerinden birini herkesin gözü önüne daha açık olarak sermektir. Bu tip, henüz tükenmemiş kuşağın bir temsilcisidir. “Yeraltı” adını verdiğimiz bölümde bu kişi kendisini, düşüncelerini açıklamakta; sanki bununla toplumumuzda niçin bulunduğunu, bulunmasının neden kaçınılmaz olduğunu söylemek istemektedir. İkinci bölüm ise bu kişinin yaşamındaki birkaç olayı anlatan gerçek anılardır…”
Petra Berger, belki de benim ilgi alanıma girdiği için öyle düşünüyorum, yaşam – varoluş – ölüm üçgenini çağrıştıran eserlerle karşımıza çıkıyor hep. Sözlerini anlamadığım (örn., İtalyanca) eserlerde bile hissettirebiliyor bunu. Sanırım ses rengi ve bu renge eşlik eden müzik ister istemez yaşam kokuyor. Zaman zaman içinde İrlanda – İskoçya ezgilerini andıran notaların da birleşimi ile You Raise Me Up‘da olduğu gibi sonsuzluk içinde bir yolculuk başlıyor.
Ne kadar da anlamlı bir cümle aslında. Bazen slogan gibi söylediğimiz cümlelerin gerçek anlamları üzerinde zaman harcadığımızda, içimizdeki kaygı daha da artıyor sanki. Ölü Ozanlar Derneği‘nin ölümsüz sahnesindeki Carpe Diem (hayatını yaşa) diyaloğunu seyredenler hatırlayacaktır mutlaka. Hayatı yaşamak, varolmak söylerken kolay yaşarken zor.
Size hiç oldu mu bilmiyorum. Bazen gördüklerinizden o kadar çok etkilenirsiniz ki, bir müddet hiçbir şey yapmadan o anın tadını çıkarmak istersiniz. Suçlu Yürekler bittiğinde ben de tam olarak öyleydim. Oyuncuların performansı beni o kadar çok etkilemişti ki, ayağa kalkıp alkışlayamadım bile. Sadece bir müddet daha o koltukta oturup dinle(n)mek istedim.
